SPSS'e GİRİŞ - SPSS'te Database Oluşturulması-
SPSS'e manuel ya da otomatik Veri Girişi Yapılması
Bu derste temel olarak, SPSS program panelinin nasıl olduğunu göreceğiz. SPSS'e veri girişinin nasıl yapılacağı, data base oluşturmayı, nasıl değişken tanımlanacağını ve SPSS'e toplu veri aktarımının nasıl yapılacağını aşama aşama ekran görüntüleriyle açıklanmaktadır.
SPSS istatistik programını bilgisayarınıza kurduğunuzda ve çalıştırdığınızda aşağıdaki şekilde bir panelle karşılaşacaksınız.
Panelde sol altta Data view ve Variable view kısımları bulunmaktadır. Variable view kısmında değişkenleri tanımlarken, data view kısmında SPSS'e veri girişini yapıyoruz. Data view sayfasında sütunlar değişkenleri ifade etmektedir. Variable view sayfasında ise data base oluşturulmaktadır. Bu sayfada ise değişkenler satırlarda gösterilmektedir. Sütunlarda ise değişkenlerle ilgili özellikler yer almaktadır.
Dolayısıyla SPSS'e veri girişi yapmaya başlamadan önce verilerin tanımlanması için variable view sayfası açılarak değişkenler tek tek tanımlanmaktadır. Burada bir örnek üzerinden giderek durumun anlaşılmasını kolaylaştıracağız.
Data view sayfasından veri girişi yapılırken, veriler üzerinde bir değişiklik yapılması gerektiğinde ilgili verinin üzerine çift tıklanarak veri düzeltilebilir, silinebilir. Sonradan bir veri eklemesi yapılması gerektiği durumlarda da yeni satır ya da sütun eklenmesi mümkündür. Bunlar için komutlarımız ilgili satır ya da sütunun üzerine gelip sağ tıklayıp insert cases ya da insert variables seçilerek yapılmaktadır. İnsert variables yeni bir değişken eklenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bir değişkeni bulmak istediğinizde go to variable kısmı açılarak değişken bulunmaktadır. Bir kişiyi bulmak için de benzer şekilde go to cases seçilmektedir. Aradığınız bir veriyi bulmak için menüdeki dürbün işaretini yani find'ı kullanarak da istediğiniz veriyi bulabilirsiniz.
SPSS'te Veri Tabanı (Data Base) Oluşturma İşlemi
SPSS'te bir analiz yapılmaya başlandığında ilk iş veri tabanı oluşturulması işlemidir. SPSS'te veri tabanının oluşturulması Variable view kısmından yapılmaktadır. Bu sayfa açılınca satırlara değişkenlerimiz yazılır. Sütunlara ise bu değişkenlerimizin özellikleri girilmektedir. Bir değişkenimizi girdiğimizde onunla ilgili olarak 11 adet özellik girmemiz mümkündür. Şimdi bu özellikleri inceleyelim:
1. Name
Bu kısma değişkenlerin ismi girilmelidir. Mümkün oldukça kısa olmasını ve Türkçe karakter kullanılmamasını tavsiye ediyoruz.
2. Type
Type kısmına verinin tipi girilmektedir. Programda bu kısım otomatik olarak "numeric" şeklinde işaretlidir. Çünkü numeric tipi verilerin çok büyük bir kısmını kapsayabilmektedir. Numeric işaretlemesini değiştirmeden bıraktığınızda bu sayısal değerleri kapsayan ve genişliği de 8 karakter olarak tanımlanmıştır. Tabi bununla ilgili değişiklikleri de yapmanız mümkündür. Buradaki diğer veri tipleri ise;
comma, dot, scientific notation, date, dollar, custom currency, string, restricted numeric'tir. Kısaca comma binlik gösterimleri virgülle ayırmaktadır. dot ise yüzelik ayırmayı virgülle, bindelik ayırmayı ise nokta kullanarak yapmaktadır. scientific notayion üslü ifade kullanımlarında işe yaramaktadır. date tarih kullanıldığında seçilir. dollar para birimi girişi yapılacağı zaman, custom currency ise özel para birimi girişi yapılacağı zaman seçilmektedir. string ise analizde sayısal bir veri olarak kullanılmayacak şekilde olan örneğin harf içeren veriler için seçilmektedir. restricted numeric ise bilimsel veriler için kullanılmaktadır. Gelen değerin önüne sıfır koymaktadır.
3. Width
Genişliktir. Otomatik olarak 8 karakter tanımlanmıştır. Girilecek verinin sayı büyüklüğüne göre arttırılıp azaltılması mümkündür.
4. Decimals
Virgülden sonra kaç basamak olmasıyla ilgilidir. Eğer virgülden sonraki kısım ihmal edilebilirse tam sayı olarak yani virgülden sonraki kısmın 0 (sıfır) şeklinde belirtilmesi tercih sebebidir.
5. Label:
Değişkene dair detaylı açıklama yazabileceğiniz kısımdır. Değişken isimleri kısa yazılmaya çalışıldığı için bu kısımdaki etiketler değişkene dair bilginin hatırlanmasına katkı sağlayabilmektedir.
6. Values:
Data views bölümündeki isimlere sayısal değerler atanması yapılmaktadır. Örnek vermek gerekirse 1:kadın 2:erkek olarak tanımlanabilmektedir.
7. Missing:
Anket doldurma sırasında katılımvılar tarafından boş bırakılan sorular için kullanılmaktadır. Herhangi bir şey işaretlemezseniz bu kutucukta varsayılan olarak no missing values işaretli olarak kalmaktadır.
8. Allign:
Girmiş olduğumuz değerlerin data views kısmında sağa yaslı, ortalı ya da sola yaslı olarak görülme seçeneklerini seçebiliyoruz.
9. Measure:
Girilen verinin ölçüsü yani ölçü tipi seçilmektedir. Aşağıdaki seçenekler bulunmaktadır. Bunların anlamı da şu şekildedir:
Scale: yaş, ağırlık gibi eşit oranlı verilerdir.
Ordinal: Ölçekler sonucunda elde edilen verilerdir. Tutum, tatmin vb.
Nominal: Kategorik ya da sınıflama olarak adlandırılan verilerdir. Eğitim seviyesi, gelir düzeyi vb.
10. Role:
Bu kısım input olarak bırakılır çoğunlukla. inputlar bağımsız değişkenler iken, "target" lar bağımlı değişkenlerdir. "both" ise hem bağımlı hem bağımsız değişkenleri göstermektedir. "none"ın bağımlı ya da bağımsız değişken rolü bulunmamaktadır.
SPSS panelinin data view ve variable view kısımlarının ve linklerinin ne işe yaradığını öğrendikten sonra şimdi bir örnek üzerinde bu bilgilerimizi kullanalım.
Örnek: Banka çalışanları üzerinde yapılan bir araştırmada bu kişilerle ilgili olarak 4 farklı değişken için veri toplanmaktadır. Bu veriler sırasıyla:
1. İsimleri
2. Görev yaptıkları süreler
3. Çalıştıkları kademe (memur, orta düzey yönetici, üst düzey yönetici)
4. Mesleki tatmin'dir.
Verilerimizin tanımlanmasını variable view kısmına şekilde görüldüğü gibi giriyoruz. name kısmına mümkün oldukça kısa ve türkçe karakter kullanmadan giriş yapıyoruz. Bu verinin açıklamasını da label kısmına uzun bir şekilde yapabiliyoruz. Örneğin, 4.değişken tatmin olarak girilirken bunun label kısmındaki açıklaması çalışanların tatmin düzeyleri olarak girilmiştir. Değişkenin isim olması sebebiyle harf gireceğimiz için veri tipi yani type kısmını numericten string'e çeviriyoruz. Diğer değişkenlerin tamamı numeric olarak kalıyor.
Bankacıların memur, orta düzey yönetici ve üst düzey yönetici olmalarına göre de values kısmında değer ataması yapıyoruz. 3 numara= memur, 2 numara= orta düzey yönetici ve 1=üst düzey yönetici olarak tanımlanıyor. Benzer şekilde çalışanların mesleki tatminleri de 5li Likert ölçeğiyle ölçüleceği için onlar için de tanımlama yaptık. 1=hiç katılımıyorum, 2=katılmıyorum, 3=kararsızım, 4=katılıyorum ve 5=kesinlikle katılıyorum şeklinde values kımında tanımlama yaptık.
Bir diğer önemli kısım ise verilerin measure kısımlarının seçilmesidir. 4.değişken tatmin düzeyi sıralı bir değişken olduğu için "ordinal" seçilir. 2.değişken görev yaptıkları süre sürekli bir değişken olduğu için "scale" seçilmektedir. 3. değişkenimiz ise kategorik bir değişken olduğu için "nominal" olarak seçilmekte, 1. değişken isimler olduğu için onu da varsayılan şekilde nominal olarak bırakabiliyoruz.
VERİ TABANINI OLUŞTURDUK ŞİMDİ SONRAKİ AŞAMAYA GEÇİYORUZ:
Topladığımız verilerin SPSS'e girişini ya da otomatik aktarımını yapmak. SPSS'te veri girişi data views sayfasından yapıldığı için öncelikle bu sayfayı açıyoruz. Ve aşağıdaki şekilde verilerimizin isimlerinin otomatik olarak sütunların başlarına yazıldığını görüyoruz.
Ve bu değişkenlerin hangi tür değişkenler olduğu isimlerinin yanındaki şekillerde gösterilmektedir. Nominal, scale vb. olması gibi. Bu sayfaya yani SPSS'e manuel veri girişi yapabilmek için satırlara bilgileri yazmamız yeterlidir. Banka çalışanının ismi, görev yaptığı süre, hangi kademede göre aldığı ve son olarak mesleki tatmin düzeylerinin ne olduğu tek tek girilmektedir. Ya da verilerinizi excel formatında hazırladıysanız SPSS'e doğrudan exceli de yüklemeniz mümkündür.
SPSS'e excelle veri yükleme
Exceldeki verilerimizi SPSS'e direkt aktarabiliyoruz. Hatta bu yöntem, yani önce excele verileri girip sonra SPSS'e aktarmak direkt SPSS'e veri girişi yapmaktan daha kolay bir yoldur. Çünkü SPSS'e veri girişi yapılırken program hatası alma olasılığınız olabilmektedir. Exceldeki verileri SPSS'e sorunsuz olarak aktarabilmek için satır ve sütunların tıpkı SPSS'te olduğu gibi düzenlenmesi gerekmektedir. Excelimiz hazır olduğunda boş bir SPSS sayfası açarız. Bu sayfadan sol üstten file seçilir, sonra read text data seçilir. Ve buradan file yani excel dosyamızı seçip yükleyebiliriz. SPSS 26 sürümünde bu yükleme file sçeneğinden sonra import data kısmından excel seçeneğinin seçilmesiyle kolay bir şekilde yapılmaktadır.
Etiketler: SPSS nasıl kullanılır , SPSS'e veri girişi , SPSS'e excelden veri aktarımı , SPSS analizi , SPSS kullanımı, SPSS indir , SPSS analizi nedir , SPSS analizi yapan yerler
